Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διαιτολόγων-Διατροφολόγων, με αφορμή δημοσιεύσεις που αφορούν μια σχετικά νέα κατηγορία φαρμάκων για την παχυσαρκία, επιθυμεί να καταθέσει τη δική του εμπεριστατωμένη θέση.
Τα φάρμακα αυτά ανήκουν στην κατηγορία των αγωνιστών των υποδοχέων GLP-1 (glucagon-like peptide 1). Πρόκειται για τη σεμαγλουτίδη και τη λιραγλουτίδη, που αρχικά αναπτύχθηκαν για τη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 συμβάλλοντας στην έκκριση ινσουλίνης. Ακολούθως, η παρατηρούμενη δραστικότητά τους στην επιβράδυνση της γαστρικής κένωσης και την καταστολή της όρεξης ανέδειξε ταχύτατα τη δράση τους και κατά της παχυσαρκίας, καθώς οδηγούν σε απώλεια βάρους (Chadda et al, 2021). Πράγματι, έχει εγκριθεί η κυκλοφορία τους, με ένδειξη για την απώλεια βάρους, συμπληρωματικά, όμως, στη δίαιτα και την άσκηση και μόνο σε ενήλικες με παχυσαρκία (δείκτης μάζας σώματος [ΔΜΣ] μεγαλύτερος από 30 kg/m2) ή με υπερβαρότητα (ΔΜΣ≥27 kg/m2) και συνοδές καρδιομεταβολικές παθήσεις (Bergmann et al, 2023). Η ένδειξη για την παχυσαρκία αφορά σημαντικά υψηλότερη δοσολογία αυτών των φαρμάκων σε σύγκριση με τη δοσολογία που προτείνεται για τη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, η νέα κατηγορία φαρμάκων αποτελεί, όντως, ένα ακόμη χρήσιμο «εργαλείο» που πλέον διαθέτουμε για τη θεραπεία της παχυσαρκίας (Wilding et al, 2021, Davies et al, 2021, Wadden et al, 2021). Ωστόσο, χάρη σε αυτή τους τη δράση και μέσω της υπερπροβολής τους ακόμα και από άτομα με φυσιολογικό σωματικό βάρος, έχουν στρέψει επάνω τους το ενδιαφέρον του κοινού, ιδίως των ατόμων με υπερβαρότητα και παχυσαρκία. Μάλιστα, σύμφωνα με δημοσιεύματα, τόσο η λιραγλουτίδη, όσο και η σεμαγλουτίδη, αντιμετωπίζονται ως πανάκεια, ενώ υπάρχουν υποψίες για καταχρηστική εμπορική διάθεση και συνταγογράφησή τους, δίχως τις ανάλογες ενδείξεις, με αποτέλεσμα, πέραν από τη δυνητική ασφάλεια όσων τα λαμβάνουν κατ’ αυτό τον τρόπο, την αδυναμία εύρεσής τους από ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, λόγω έλλειψης που προκαλείται από την υπέρμετρη ζήτηση και αλόγιστη χρήση.
Θα πρέπει να τονισθεί ότι αυτά τα φάρμακα έχουν συγκεκριμένες ενδείξεις, αντενδείξεις και πιθανές παρενέργειες, επομένως δεν αποτελούν θαυματουργή θεραπεία και κυρίως δεν μπορούν να λαμβάνονται από όλους. Η χορήγησή τους προϋποθέτει, όπως όλα τα φάρμακα, ιατρική υποστήριξη και επίβλεψη για τις παρενέργειές τους και είναι απαραίτητο να συνδυάζονται με την εκ των ων ουκ άνευ υιοθέτηση αλλαγών του τρόπου ζωής. Παράλληλα, πρέπει να καταστεί σαφές ότι απουσιάζουν επαρκή κλινικά δεδομένα για τη μακροχρόνια χορήγησή τους, ενώ αξιοσημείωτη είναι η μερική επανάκτηση του σωματικού βάρους μετά από διακοπή της αγωγής (με τα δεδομένα μελετών να δείχνουν επανάκτηση 2/3 της απώλειας σε 1 χρόνο) (Wilding et al, 2022).
Οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι για την αντιμετώπιση της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας, σύμφωνα με όλες τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, είτε επιλεχθεί είτε όχι η βοήθεια που ομολογουμένως μπορεί να προσφέρει η φαρμακευτική αγωγή ή ακόμα και η βαριατρική χειρουργική, θεμέλιος λίθος παραμένει η αλλαγή του τρόπου ζωής, με προεξάρχουσες τη διατροφή και την άσκηση.
Η βραχυπρόσθεσμη απώλεια βάρους δεν είναι ο τελικός στόχος. Η διατήρηση του απολεσθέντος βάρους είναι η μεγαλύτερη πρόκληση. Πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους ότι η παχυσαρκία παραμένει μια χρόνια νόσος που απαιτεί διαχείριση εφ’ όρου ζωής και την επίγνωση ότι αυτή η διαχείριση πρέπει να συνεχίζεται το ίδιο εντατικά όταν η όποια φαρμακευτική αγωγή διακοπεί (Christoffersen et al, 2022).
Αυτή η πρόσφατη τάση για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας μέσω των αγωνιστών των υποδοχέων GLP-1 πρέπει να δώσει τη θέση της σε ένα οργανωμένο σχέδιο για το πώς η έγκυρη ενημέρωση και καθοδήγηση, αρχικά των ειδικών και εν συνεχεία των ασθενών, θα οδηγήσει σε ουσιαστικές παρεμβάσεις για τη διαχείριση του σωματικού βάρους και την καταπολέμηση της παχυσαρκίας, με βασικό άξονα τη διατροφή και την άσκηση και επιπρόσθετα όπλα, εξατομικευμένα και όταν υπάρχει ένδειξη, τη φαρμακευτική αγωγή ή το βαριατρικό χειρουργείο.
Ο ΠΣΔΔ παρακολουθεί διαρκώς τις εξελίξεις τόσο σε επίπεδο επιστημονικό, όσο και σε επίπεδο κοινωνίας και διατυπώνει τη θέση του υπεύθυνα, με σεβασμό πρωτίστως απέναντι στην κοινωνία και στα άτομα που ζουν με παχυσαρκία αλλά και εν τέλει στον αυτονόητο, κομβικό ρόλο του διαιτολόγου – διατροφολόγου ως επαγγελματία υγείας απαραίτητου στις κάθε είδους θεραπευτικές παρεμβάσεις.
Πανελλήνιος Σύλλογος Διαιτολόγων-Διατροφολόγων