Ψηφιακές παρεμβάσεις στη διαχείριση του σωματικού βάρους παιδιών και εφήβων

Η αντιμετώπιση του υπερβάλλοντος βάρους στην παιδική και εφηβική ηλικία συνεχίζει να αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία. Η άμεση ανάγκη για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας έχει οδηγήσει σε σημαντική ανάπτυξη στην έρευνα που αφορά την αποτελεσματικότητα των σχετικών παρεμβάσεων.

Μέχρι σήμερα, διάφορα είδη παρεμβάσεων έχουν δοκιμαστεί, από προγράμματα σε σχολικό περιβάλλον έως ολοκληρωμένα εξατομικευμένα συμπεριφορικά προγράμματα που πραγματοποιούνται από μία διεπιστημονική ομάδα. Με την άνθηση στη χρήση των τεχνολογικών μέσων, νέα εργαλεία συλλογής πληροφοριών και επικοινωνίας μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία για την ανάπτυξη «έξυπνων» ψηφιακών παρεμβάσεων υγείας, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας. Τα δεδομένα που συλλέγονται μέσω συστημάτων συνδεδεμένων με το διαδίκτυο, ηλεκτρονικών αρχείων υγείας που καταγράφουν κλινικές και δημογραφικές πληροφορίες, καθώς και έξυπνων τηλεφώνων και φορητών συσκευών που παρακολουθούν διατροφικές συμπεριφορές, παρέχουν την ευκαιρία να δημιουργηθεί χρήσιμη γνώση σχετικά με την υγεία, τη συμπεριφορά και την πρόοδο των χρηστών.

Μία επιστημονική ομάδα από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο δημοσίευσε προσφάτως μια σχετική συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση, στο πλαίσιο του προγράμματος Nutrishield*, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (επιστημονικά υπεύθυνος για το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο: κος Δημοσθένης Παναγιωτάκος, Καθηγητής). Στόχος ήταν να εξετάσει την επίδραση των παρεμβάσεων που βασίζονται στην τεχνολογία για την αντιμετώπιση του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους. Συμπεριλήφθηκαν 8 τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες με συνολικά, 582 παιδιά (ηλικίας 9-12 ετών) και εφήβους, με τις περισσότερες να αφορούν εφήβους. Σε 6 μελέτες συγκρίθηκαν οι παρεμβάσεις βασισμένες στην τεχνολογία με συμβατικές παρεμβάσεις, ενώ στις άλλες 2 δεν εφαρμόστηκε καμία παρέμβαση στην ομάδα ελέγχου. Σε 7 από τις 8, όμως, ακολουθήθηκε μια υβριδική προσέγγιση, δηλαδή το όποιο τεχνολογικό εργαλείο εξετάστηκε υποστηρικτικά μιας συμβατικής θεραπείας. Ομοίως, 7 από τις 8 μελέτες περιελάμβαναν υποστήριξη από επαγγελματίες υγείας, πχ διαιτολόγους, ιατρούς, παιδιάτρους και ψυχολόγους. Η διάρκεια των παρεμβάσεων κυμαινόταν από 3 έως και 24 μήνες. Παρακάτω παρουσιάζονται τα επιμέρους αποτελέσματα, ανά παράμετρο έκβασης.

Παράμετροι σωματικού βάρους και λίπους

Σε 5 (63%) από τις 8 μελέτες βρέθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων σε παραμέτρους του Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI, BMI z score, εκαστοστημόρια ΒΜΙ). Η διάρκεια των μελετών αυτών ήταν πάνω από 6 μήνες και στην παρέμβαση συμμετείχαν και οι γονείς. Επίσης, σημαντικές μειώσεις παρατηρήθηκαν στις ομάδες παρέμβασης βασισμένες στην τεχνολογία στο ποσοστό σωματικού λίπους και στην αναλογία μέσης/ισχίου, όταν οι παρεμβάσεις διαρκούσαν 24 μήνες.

Διατροφικές παράμετροι

Σε 7 από τις 8 μελέτες παρατηρήθηκαν σημαντικές αλλαγές σε μία τουλάχιστον παράμετρο διατροφικής πρόσληψης και συμπεριφοράς μεταξύ των ομάδων. Συγκεκριμένα, στην ομάδα παρέμβασης με ψηφιακά μέσα διαπιστώθηκε μεγαλύτερη προσκόλληση σε ένα πιο ισορροπημένο διατροφικό πρότυπο, αυξημένη κατανάλωση φρούτων, μειωμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος, τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, χυμών φρούτων και ροφημάτων που περιέχουν ζάχαρη.

Παράμετροι σωματικής δραστηριότητας

Πέντε από τις 8 μελέτες αξιολόγησαν τις αλλαγές στα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας των συμμετεχόντων. Μία (20%) μελέτη έδειξε σημαντική μείωση στον χρόνο που αφιερώνουν τα παιδιά και οι έφηβοι στην οθόνη, ενώ οι υπόλοιπες 4 (80%) μελέτες τόνισαν την αύξηση της ένταση της άσκησης (σε όρους ώρες/ημέρα).

Βιοχημικές παράμετροι και φυσική εξέταση

Σε 1 από τις 2 μελέτες που αξιολόγησαν βιοχημικές παραμέτρους βρέθηκε σημαντική μείωση στην αρτηριακή πίεση και στα επίπεδα χοληστερόλης αίματος των παιδιών και εφήβων που συμμετείχαν στην ψηφιακή παρέμβαση.

Παράμετροι ψυχολογικής υγείας

Όλες οι μελέτες παρουσίασαν στοιχεία σχετικά με ψυχολογικές παραμέτρους. Από τις 8 μελέτες, στις 7 βρέθηκε πως οι συμμετέχοντες στην ομάδα παρέμβασης με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας αύξησαν την αυτό-αποτελεσματικότητά τους σε σχέση με τη δίαιτα και τη σωματική δραστηριότητα, βελτίωσαν την αυτοεκτίμησή τους και μείωσαν τις μη ισορροπημένες συμπεριφορές σε σχέση με τις δίαιτες αδυνατίσματος, το σωματικό βάρος και την εικόνα σώματος.

Συμπερασματικά, η μετα-ανάλυση ανέδειξε ότι μια παρέμβαση που συνδυάζει τη συμβατική φροντίδα με τεχνολογικά εργαλεία θα μπορούσε να αποτελεί μια πιο αποτελεσματική μέθοδο για τη διαχείριση του σωματικού βάρους υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών και εφήβων, σε σχέση με τη συμβατική φροντίδα μόνο. Η τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε στις μελέτες περιλάμβανε διαδραστικές πλατφόρμες ιστοσελίδων (e-Health, m-Health), εφαρμογές σε κινητά τηλέφωνα, παιχνίδια, μηνύματα κειμένου sms και άλλες φόρμες επικοινωνίας, όπως email, τηλεϊατρική και ενημερωτικές ιστοσελίδες. Το επίκεντρο αυτών των τεχνολογιών σχετιζόταν με τη βελτίωση των διατροφικών συνηθειών, την ενίσχυση της σωματικής δραστηριότητας και τη βελτίωση του αυτοελέγχου. Το είδος του τεχνολογικού μέσου που χρησιμοποιήθηκε στις παρεμβάσεις -μέσω κινητού τηλεφώνου ή διαδικτύου- δεν φάνηκε να επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα. Η συμμετοχή των γονέων σχετιζόταν με καλύτερα αποτελέσματα στην παρέμβαση, ειδικά στα παιδιά, ενώ δεν κατέστη δυνατό να αξιολογηθεί η μεμονωμένη συμβολή των γονέων στο τελικό αποτέλεσμα. Τέλος, η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων ήταν εμφανής όταν αυτές διαρκούσαν πάνω από 6 μήνες.

*NUTRISHIELD: EU funded H2020 project, Fact-based personalised nutrition for the young, https://nutrishield-project.eu/

 

Διαβάστε Επίσης

Βάλε Καλάθι στη Διατροφή – Φυλλάδιο ΠΣΔΔ – Προολυμπιακό Τουρνουά Μπάσκετ
2 Ιουλίου, 2024

Βάλε Καλάθι στη Διατροφή – Φυλλάδιο ΠΣΔΔ – Προολυμπιακό Τουρνουά Μπάσκετ

“Βάλε Καλάθι στη Διατροφή” Δείτε το φυλλάδιο του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων – Διατροφολόγων για το Προολυμπιακό Τουρνουά Μπάσκετ!

O ρόλος της διατροφής στην πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου του μαστού
9 Οκτωβρίου, 2023

O ρόλος της διατροφής στην πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου του μαστού

Το Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διαιτολόγων Διατροφολόγων συμμετείχε στο 15ο Greece Race For The Cure πραγματοποιώντας στο Health Village αναλύσεις σύστασης σώματος και σύντομες συνεδρίες συμβουλευτικής σχετικά με το ρόλο της διατροφής στην πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Βρείτε παρακάτω το σχετικό ενημερωτικό φυλλάδιο του ΠΣΔΔ σε pdf.

Παγκόσμια Ημέρα Φυσικής Δραστηριότητας
6 Απριλίου, 2023

Παγκόσμια Ημέρα Φυσικής Δραστηριότητας

Η τακτική σωματική δραστηριότητα είναι ένας βασικός προστατευτικός παράγοντας για την πρόληψη και τη διαχείριση μη μεταδοτικών ασθενειών όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και ο καρκίνος. Ωφελεί επίσης την ψυχική υγεία, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης της γνωστικής εξασθένισης και των συμπτωμάτων της κατάθλιψης και του άγχους. Ταυτόχρονα, μπορεί να συμβάλλει στη διατήρηση υγιούς βάρους και γενικότερα στην ευεξία.

Designed by porcupine colors | Developed by